Rusya ve Ukrayna savaşı sonrası un, yağ, makarna, ekmek korkusu

İstanbul Ticaret Borsası (İSTİB) Başkanı Ali Kopuz, “Rusya-Ukrayna savaşı küresel bir gıda ve enerji krizine yol açabilir.” dedi.

İSTİB Başkanı Kopuz, yaptığı yazılı açıklamada, Rusya-Ukrayna savaşının kısa sürede sona ermemesi halinde küresel ekonomide ciddi sorunlara yol açacağını belirtti.

Rusya ve Ukrayna’nın dünyanın tahıl ambarları olduğuna dikkati çeken Kopuz, “Ukrayna, dünyanın 4. büyük buğday ve mısır tedarikçisi. Rusya ise son 20 yılda yüzde 50 gıda ithalatçısı konumundan net ihracatçı konumuna geçti. Rusya tarımda yaptığı atılımla, buğday ihracatçısı olarak dördüncü sırada yer alan Ukrayna’nın önüne geçerek yılda 35 milyon tondan fazla ihracat gerçekleştiren dünyanın lider buğday üreticisi haline geldi. Rusya ve Ukrayna, 60 milyon tonla, dünya buğday ihracatının yaklaşık yüzde 30’unu, bölgeden yapılan ihracatın ise yarısını gerçekleştiriyor.” ifadelerini kullandı.

Türkiye’nin gıda ticaretindeki en önemli partnerlerinden olan Rusya ve Ukrayna’da yaşananların Türkiye’yi doğrudan etkiyeceğine işaret eden Kopuz, şunları kaydetti:

“Buğday ve ham ayçiçeği yağı ithalatımızı büyük ölçüde Rusya ve Ukrayna’dan karşılıyoruz. Ülkemizin Rusya’dan 2021 yılında yaptığı toplam tarım ürünleri ithalatı 4,3 milyar dolar değerinde oldu. Bunların içinde 1,8 milyar dolar değerinde 6,7 milyon ton buğday, 1,1 milyar dolar değerinde 913 bin ton ham ayçiçek yağı ve 309 milyon dolar değerinde 1,2 milyon ton arpa ithalatı yer alıyor. Türkiye, bu ithalatı büyük oranda ihracat kaydıyla yapıyor. Bu nedenle un, makarna ve bisküvi ihracatımızı doğrudan etkileyecek bir savaş bu. Öte yandan iç piyasada tüketilen ayçiçek yağımızın da önemli bir kısmı bu ülkelerden geldiği için yağ fiyatları da olumsuz etkilenebilir. Arpa, mısır gibi ürünlerin ithalatında yaşanabilecek sorunlar yem sektörü dolayısıyla da hayvancılık sektörünü de olumsuz etkileyebilecektir. Bu arada Rusya’dan aldığımız gaz ve iki ülkeden elde ettiğimiz turizm gelirlerini de risk altına sokacak bir süreç başlayabilir.”

Kopuz, Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, Rusya ve Ukrayna arasındaki krizin Türkiye’de gıda bakımından bir yansımasının olmayacağı ve yeni hasat dönemine kadar arz yönünde bir eksikliğin yaşanmayacağının belirtildiğini hatırlatarak, “Bu çok iyi bir haber. Ancak, yeni hasat dönemi sonrası için şimdiden tedbirler almalı, politikalar geliştirmeliyiz.” ifadesini kullandı.

 “Sorunun hızla ve barışçıl bir biçimde çözülmesi tüm dünya için hayırlı olacak”
Ali Kopuz, savaşın uzun sürmesiyle Ukrayna’dan tahıl ithalatında yaşanabilecek bir aksamada küresel gıda güvenliği açısından büyük risk doğacağına işaret etti.

Rusya’ya karşı alınan kısıtlayıcı ticari ve finansal tedbirlerin bu riski artıracağı değerlendirmesinde bulunan Kopuz, şöyle devam etti:

“Sorun gıda ile de sınırlı değil. Kriz enerji fiyatlarında da artışlara yol açabilir. Uygulanmaya başlayan yaptırımlar Rusya ile ticaret yapan her ülkeyi olumsuz etkileyecektir. Tabii, sorunun kısa vadede çözülmemesi en çok Rusya’ya zarar verir. Rusya’nın ihraç ürünlerinin yarısını petrol ve madencilik ürünleri oluşturuyor. Petrol ve madencilik sektörleri hariç tutulduğunda büyük bir dış ticaret açığı veren Rusya, bu süreçte büyük zarar görebilir. Rusya’nın son yıllarda döviz ve altın rezervlerini önemli ölçüde artırarak 640 milyar dolar seviyesine çıkarması, ülkenin yaklaşık 5 yıllık ithalatını ve zorunlu ödemelerini fiziki olarak karşılayabileceğini gösteriyor. Ancak, yaptırımlar Rusya’nın ithalat maliyetlerini büyük ölçüde yükseltebilir.”

Savaşın tüm taraflara zarar vereceğine değinen Kopuz, bu sorunun hızla ve barışçıl bir biçimde çözülmesi tüm dünya için hayırlı olacağını ifade etti.

Kopuz, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan liderliğinde hem savaşın sonlandırılması hem de olumsuz etkilerinden zarar görmemesi için yapılan çalışmaları iş dünyası olarak desteklediklerini aktararak, tüm dünya için büyük sorunlar doğurabilecek bu savaşın en kısa zamanda sona ermesini ümit ettiğini vurguladı.